جایگزین مدیر فنی شرکت های حمل و نقل جاده ای در عصر دیجیتال

یکی از چالشهای ایمنی در حمل و نقل در ایران، عدم اجرای مطلوب مقررات جاری در خصوص مسئولین فنی شرکتهای حمل و نقل و عدم انجام مطلوب وظایف ایشان در خصوص مباحث مربوط به ایمنی است و این امر باعث شده بارها شاهد حوادث مصیبت باری باشیم که تحقیقات نشان می دهد اغلب این حوادث برای کسانی اتفاق افتاده که شرایط مطلوب شاخص های رفتاری و عمکلردی مرتبط با ایمنی راننده یا وسیله نقلیه را دارا نبوده اند.
در برخی کشورها چند سالی است از روشهای روزآمدتری استفاده می‏شود از جمله در آمریکا از سامانه اطلاعاتی استفاده می شود که رانندگان و وسایل نقلیه ناایمن را شناسایی می کند و محرک آغاز فرایند مداخله نظارت قانونی می گردد؛

مثلا سرویسی توسط اداره ایمنی حمل و نقل موتوری آمریکا(FMCSA) ایجاد شده است با عنوان SMS یا سامانه سنجش ایمنی که اطلاعات 7 شاخص مربوط به ایمنی رانندگان و ناوگان را از مراجع مختلف جمع آوری و بر اساس حق دسترسی در اختیار متقاضیان و سیستم نظارتی قانونی قرار می دهد،‌ تا از این طریق امکان پیشگیری و نهایتا برخورد با عوامل ناایمن فراهم شود.

درس های آموزنده که سرویس تشخیص رانندگان نا‌ایمن به ما می دهد

در این اقدام اداره FMCSA آمریکا که تا حدودی معادل آن در ایران سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای است درسهای آموزنده ای وجود دارد.

اول اینکه قوانین وضع شده در خصوص ایمنی در کشورهای پیشرو اغلب جدید هستند مثلا قانون FAST 2015 که در سال 2015 به تصویب رسیده و نشان می دهد چقدر بروزرسانی مقررات در این حوزه اهمیت دارد.
دوم این که رویکرد پیشگیری دارند یعنی براساس یک سری آستانه برای شاخصهای تعریف شده پیش از اینکه یک کامیون یا اتوبوس یا راننده خطرناک امکان جولان دادن در جاده های کشور را داشته باشد در لیست مداخله و اعمال اقدامات پیشگیرانه قرار می گیرد و برایش حکم صادر می شود.
سومین درس این است که ماموریت نخست اداره FMCSA که همتای ایرانی آن سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای ایران است، جلوگیری از حادثه، خسارت، جراحت و تلفات مرتبط به کامیون ها و اتوبوس‏ها در جاده های کشور عنوان شده است و این موضوع در وب سایت آن سازمان به صراحت بار ها مطرح شده است، حال آن که در ایران که حوادث جاده ای در وضعیت بحرانی است کدام نهاد ماموریت اصلی آن ایمنی است؟
در ایران نیز چنانچه داده های تخلفات و نمره منفی رانندگان ناوگان سنگین که در ناجا جمع آوری می شود و همچنین داده های تصادفات مربوط به ناوگان سنگین، ‌داده های بازرسی ها جاده ای توسط پلیس راهور و یا سایر نهادهای نظارتی و داده های کارت سلامت، معاینه فنی، تخلفات کمیسیون ماده 11 و سپهتن در یک سامانه تجمیع و آستانه های مداخله و صدور احکام تعریف شوند در ایران نیز زمینه ایجاد چنین سیستمی وجود دارد. امیدوارم با اتخاد چنین سیاستهایی و اجرای درست آن، جلو بسیاری از حوادث از جمله حادثه اتوبوس دانشگاه علوم تحقیقات گرفته شود.

روزبه افشاری؛ کارشناس برجسته حمل و نقل سازمان راهداری کشور 97/11/15