بارنامه چیست:
صاحب يا فرستنده كالا در زمان مراجعه به يك شركت حمل و نقل براي جا به جايي محموله خود در قبال تحويل كالا، سندي از متصدي دريافت مي كند. اين سند در حمل و نقل جاده اي بارنامه گفته مي شود. به طور كلي بارنامه سندي است كه مشخصات كامل بار در آن قيد شده و به موجب آن تعهد مي شود بار به مقصد و به گيرنده تحويل داده شود. بارنامه رسيد دريافت بار است. به عبارت ديگر سندي است كه از سوي متصدي حمل كالا (شركت يا مؤسسه حمل ونقل) در اختيار فرستنده كالا قرار مي گيرد تا نشانه تحويل كالا باشد. طرح بارنامه هاي داخلي عمده بار ، فرآورده نفتي و ترافیکی توسط سازمان راهداري و حمل و نقل جاده اي تهيه شده و از طريق وزارت اقتصادي و دارايي چاپ مي شود و پس از وصول حق تمبر در اختيار شركتها و مؤسسات مجاز حمل و نقل داخلي كالا براي جابجايي محموله هاي بين شهري كشور قرار مي گيرد. مسئولیت تنظیم کردن اطلاعات بارنامه به عهده ی شرکت های حمل و نقلی بوده و شرکت ها موظف اند مدارک مربوط به بارنامه را حداقل تا پنج سال از تاریخ صدور، بایگانی نمایند.
یکی از مشکلات صدور بارنامه، به حرکت آهسته بارنامه کاغذي مربـوط است. مشکل دیگر، طی مسیر کاغذ تولید شده به وسیله استفاده از بارنامه چاپ شـده می باشد که هم هزینه بر است و هم سرعت را در روند اجرایی شدن معـاملات کـاهش می دهد. از این جهت، ضرورت جایگزین کردن بارنامه الکترونیکی به جاي بارنامه کاغذي، بـیش از پـیش احسـاس می شود. استفاده از تکنولـوژي و ابزارهای الکترونیکی در مبادلـه الکترونیکـی به دلیل سرعت مناسب، کم هزینه بودن و دقت محیط الکترونیکـی روز به روز در حال افزایش است. بارنامه الکترونیکـی در واقـع ایجـاد نـوع جدیـدي از بارنامـه سـنّتی در شـکل الکترونیکی است که به موجب آن، داده ها در یک رایانه وارد شده، با استفاده از پیام بـه صورت الکترونیکی منتقل می شود. این سـند، تکـرار همـه ویژگـی هـاي بارنامـه سـنّتی کاغذي ـ یعنی مالکیت، دریافت کالاها و دلیل حمل کالاها می باشد. صدور بارنامه الکترونیکی حلقه مفقوده در حمل و نقل جاده ای به شمار می رود زیرا با همگانی شدن صدور این بارنامه همه اطلاعات مربوط به ناوگان، راننده و محموله بار و کمیسیون دریافتی آن به صورت مستمر قابل رصد است. صدور بارنامه الکترونیکی عامل اصلی امنیت جابجایی کالا، امکان رصد بار برای صاحب کالا، بهبود استانداردهای حمل بار، کاهش تلفات و برقراری عدالت جاده‌ای، کاهش قاچاق کالا و حمایت از تولیدکننده داخلی، جلوگیری از ضرر و زیان رانندگان به عنوان یک تحول شگرف در حوزه حمل و نقل محسوب می‌شود.
از آنجا که سیستم های تحت شبکه و آنلاین هر روز و هر لحظه در حال پیشرفت هستند، از این رو شرکت ایده آوران ارتباطات فهام ایرانیان (باروان) اقدام به طراحی و تولید نرم افزار بارسان جهت صدور بارنامه تحت وب یا همان وب اپلیکیشن نموده است. در شروع این بخش به شرح تفاوت های این دو مدل پیاده سازی نرم افزار می پردازیم و در پایان مزایا و معایب این دو روش را مقایسه می کنیم.
مدل پیاده سازی نرم افزارهای ویندوزی
در حال حاضر نرم افزارهای صدور بارنامه فعال در بازار توسط شرکت های تولید نرم افزار خصوصی و با استفاده از زبان های برنامه نویسی تحت ویندوز برنامه نویسی می شوند. سپس توسط کاربر متخصص این شرکت ها بر روی کامپیوتر شرکت های حمل و نقل نصب شده، در اختیار ایشان قرار می گیرد. در هنگام به روز رسانی، این عمل با ارائه دیسک به روز رسانی، یا با ارسال فایل های به روز رسانی به شرکت ها و سپس نصب مجدد آن توسط کاربر متخصص انجام می شود. این نرم افزارها علاوه بر ارائه امکانات مختلف جهت مدیریت داخلی شرکت های حمل و نقل، وظیفه مهم صدور بارنامه را بر عهده دارند.
صدور بارنامه در مراحل زیر انجام می شود:
- دریافت مشخصات اولیه راننده و کامیون
- بررسی وجود اطلاعات تکمیلی در دیتابیس نرم افزار
- ارتباط نرم افزار با سازمان و دریافت اطلاعات تکمیلی راننده و کامیون در صورت عدم وجود و یا استعلام فعال بودن کارت راننده و کامیون در صورت وجود اطلاعات
- دریافت اطلاعات اختصاصی مربوط به بار حاضر
- ارسال اطلاعات مورد نیاز به سازمان، ثبت حواله و دریافت کد رهگیری از سازمان
- ارسال اطلاعات مورد نیاز به سازمان، ثبت بارنامه و دریافت کد رهگیری از سازمان
- پرینت اطلاعات بارنامه بر روی برگه معتبر بارنامه
مراحل فوق تنها در صورتی اتفاق می افتد که ارتباط اینترنتی نرم افزار تحت ویندوز با سرور سازمان برقرار شود و درخواست های ارسال شده از نرم افزار به سرور سازمان پاسخ داده شود (حد اقل 5 درخواست)
مزیت های روش ویندوزی
- سرعت اجرای نرم افزار به علت استفاده از بانک داده و فایل های محلی
معایب روش ویندوزی
- به علت استفاده از سیستم عامل ویندوز امکان ویروسی شدن سیستم به علت اتصال دائمی به اینترنت بسیار بالاست و در صورت آلوده شدن، امکان سرقت اطلاعات کل دیتابیس شرکت و یا امکان نابودی آن و نسخه های پشتیبان وجود دارد.
- به علت استفاده از نرم افزار ویندوزی، نصب و راه اندازی نرم افزار طی مراحل پیچیده و معمولا توسط شرکت های تولید کننده نرم افزار و اکثرا با دریافت هزینه انجام می شود.
- در هنگام بروز اشکال در نرم افزارهای ویندوزی، روند اصلاح اشکال، ارائه نسخه به روز رسانی به مشترک مورد نظر و سپس ارائه نسخه جدید به کل مشترکین زمان بر و بسیار آزار دهنده است.
- امکان صدور بارنامه بدون کد رهگیری سازمان! (در هنگام عدم اتصال به اینترنت)
مدل وب اپلیکیشن با ذخیره سازی محلی (بارسان)
نرم افزارهای تحت وب یا وب اپلیکیشن ها نیز توسط شرکت های خصوصی تولید کننده نرم افزار تولید می شوند. اما با یک تفاوت عمده، این بار به جای برنامه نویسی برای سرویس گیرندگان ویندوزی، برنامه نویسی بر روی سرورهای پر قدرت و ایمن لینوکسی انجام می شود و در این روش مانند روش در حال اجرا، از دیتابیس محلی استفاده می شود و اطلاعات کاربران همچنان نزد خودشان باقی می ماند. در این روش کاربران یا همان شرکت های حمل و نقل به جای نصب پیچیده نرم افزار ویندوزی، صرفا با وارد کردن یک آدرس اینترنتی به نرم افزار خود دسترسی پیدا می کنند. از سیستم ورود تک مرحله ای یا دو مرحله ای عبور می کنند و وارد پنل اختصاصی خود می شوند و بدون نصب هیچ نرم افزاری به محیط کاری خود دسترسی پیدا می کنند. در هنگام ارائه به روز رسانی نیز، این امر بدون دخالت هیچ فرد کارشناس در کامپیوتر سرویس گیرنده و صرفا با راه اندازی مجدد صفحه یا همان Refresh، در چند ثانیه انجام می شود. نکته قابل توجه اینکه کلیه امکانات ارائه شده توسط نرم افزارهای ویندوزی هم در این بستر قابل ارائه هستند.
مراحل صدور بارنامه در این روش
- دریافت مشخصات اولیه راننده و کامیون
- بررسی وجود اطلاعات تکمیلی در دیتابیس محلی نرم افزار
- استعلام فعال بودن کارت راننده و کامیون از سازمان در صورت وجود اطلاعات و استعلام اطلاعات تکمیلی از سازمان در صورت عدم وجود اطلاعات تکمیلی در دیتابیس محلی نرم افزار
- دریافت اطلاعات اختصاصی مربوط به بار حاضر از کاربر
- ارسال اطلاعات مورد نیاز به سازمان، ثبت حواله و دریافت کد رهگیری از سازمان
- ارسال اطلاعات مورد نیاز به سازمان، ثبت بارنامه و دریافت کد رهگیری از سازمان
- پرینت اطلاعات بارنامه بر روی برگه معتبر بارنامه
مزایای وب اپلیکیشن با بانک داده محلی
- سرعت اجرای نرم افزار به علت استفاده از بانک داده و فایل های محلی
- عدم نیاز به نصب نرم افزار برای کاربر و فعال سازی سریع نرم افزار برای شرکت های حمل و نقل
- به روز رسانی فوق العاده سریع و غیر قابل مقایسه با نرم افزارهای ویندوزی!
- عدم بروز اشکال برای نرم افزار شرکت ها در هنگام ویروسی شدن کامپیوترهای شخصی ایشان
- اعمال لحظه ای جدیدترین قوانین و بخشنامه ها در نرم افزار آنلاین
- عدم امکان صدور بارنامه و یا ثبت راننده بدون استعلام و دریافت کد از سازمان
- تامین کیفیت و سرعت نرم افزار با استقرار سرور در بهترین دیتاسنتر های ملی
- سرعت کارکرد بالای نرم افزار تحت وب (بر خلاف وب سایت) به علت استفاده از فناوری های Component Rendering و Single Page System
در مجموع به نظر می رسد ورود فناوری وب اپلیکیشن به حوزه صدور بارنامه بتواند به صورت برد- برد مزایای زیادی را برای سازمان حمل و نقل جاده ای، شرکت های حمل و نقل و شرکت های تولید کننده نرم افزار فراهم نماید؛ و موضوع بسیار مهم دیگر اینکه صدور بارنامه آنلاین که بخشی از طرحهای در دست اجرای سازمان حمل و نقل جاده ای می باشد، می تواند از طریق این ابزار به تحقق نزدیک تر شود.
امید است بتوان با بهره گیری از دانش روز، متخصصین داخلی و برنامه ریزی صحیح، در راستای تحقق هرچه کامل تر و سریعتر برنامه های توسعه کشور قدم برداریم.