گفتنی است صدور بارنامه الکترونیکی عامل اصلی امنیت جابجایی کالا، بهبود استانداردهای حمل بار، کاهش تلفات و برقراری عدالت جاده‌ای و ایجاد سامانه بارنامه برخط و یا همان الکترونیکی شدن صدور بارنامه به عنوان یک تحول شگرف در حوزه حمل و نقل محسوب می‌شود. در ارتباط با این موضوع یادداشتی از مهندس افشاری درباره ضرورت اجرائی شدن طرح بارنامه الکترونیکی تقدیم شما مخاطبان گرامی باروان می گردد:
“در گذشته و در شيوه سنتي تنظيم بارنامه، بارنامه يك قرارداد براي حمل و نقل و يك رسيد دريافت كالا بود. امروزه بارنامه به عنوان يك منبع اصلي اطلاعات در زنجيره تامين است. بارنامه براي برنامه ريزي زمانبندي و ثبت محموله از طريق سامانه هاي الكترونيكي تبادل داده (EDI) استفاده مي شود و اين امر اهميت آن را دوچندان نموده است.
بارنامه از مهم‌ترین اسناد مالی دولت است
بارنامه براي دولت هم بسيار پراهميت است. در ايران اخذ عوارض 4% جابجايي كالا با گردش مالی سالانه بیش از 20 هزار میلیارد تومانی و همچنين محاسبه ماليات عملكرد شركتهاي حمل و نقل كه درآمد حداقلي 2000 ميليارد توماني دارند از طريق اين سند صورت مي گيرد.
اصلاح فرمت بارنامه، روش صدور و مكانيزم تبادل آن، بايستي به اولويت جدي دولت تبديل گردد زيرا از عوامل بهبود بهره وري اقتصادي حمل و نقل كاميوني به شمار مي رود. از سوي ديگر روش فعلي صدور بارنامه زمينه سوء استفاده از درآمد واقعي كاميون داران و دولت را فراهم مي سازد. در برخي مسيرها صدور بارنامه به روش سنتي سبب افزايش 20% پيمايش خالي و اضافي كاميون ها و در نتيجه افزايش هزينه ها به همين ميزان مي شود. بارنامه مي تواند به فرمت استاندارد (بينالمللي) صادر و كد شناسايي اختصاصي استاندارد داشته باشد تا همواره توسط دولت و ذينفعان آن در زنجيره تامين قابل بازيابي باشد.
بارنامه الکترونیکی می‌تواند جایگزین بارنامه کاغذی باشد
بارنامه ميتواند سراسري شود يعني فرمت بارنامه در مدهاي مختلف حمل يكسان باشد. محتواي بارنامه مي تواند بصورت الكترونيكي به دولت اظهار و الزام نسخه كاغذي، آنهم بصورت اوراق بهادار حذف گردد. مبناي كنترل‌هاي پليس در پاسگاه ها بين راهي مي تواند استعلام الكترونيكي باشد.
بين سامانه هاي نرم افزاري بخش خصوصي و دولتي بايستي تبادل داده صورت گيرد. صنعت لجستیک در همه جاي دنيا به دنبال کاهش قابل توجه در اسناد و مدارک است. به عنوان نمونه اتحاديه اروپا با همكاري ذينفعان صنعت حمل و نقل كالا و در راستاي بهبود حمل و نقل چندوجهي نسبت به ايجاد يك پلتفرم تبادل داده الكترونيكي با عنوان E-freight نموده است كه بر اساس EU Transport Policy ايجاد شده و از استانداردهاي GS1 استفاده مي كند. همچنين در آسيا، دولت هندوستان پروژه اي در سال 2018 با عنوان e-way bill راه اندازي نموده است.”
نویسنده: مهندس روزبه افشاری – کارشناس حمل‌ونقل
بسیار عالی
تشکر