ترانزیت یعنی انتقال کالایی گمرک نشده تحت نظارت گمرک از یک گمرک به گمرکی دیگر. ترانزیت، انتخابی مقرون به صرفه است برای کشورهایی که در تولید بعضی کالاها ناتوان یا کم توان هستند. به معنای ساده تر ترانزیت به ارسال کالا و یا اقلام دیگر اشاره دارد که از طرف فروشنده ارسال شده اند، اما هنوز به خریدار نرسیده و در مسیر هستند.
ترانزیت یک فعالیت بین المللی است، بنابراین هر کشوری برای ترانزیت با سایر کشورها باید قوانین خود را با قوانین بین المللی تطبیق دهد. حوزه ترانزیت کالا در بین کشورهای مختلف بسیار رقابتی است و هر کشوری در تلاش است تا برای پیروزی و موفقیت در بازار های بین المللی، قیمت ترانزیتی کالا را به صورت رقابتی تعبیه کند. اگر کشوری بتواند از مزیت های رقابتی و توانایی هایش در زمینه ترانزیت به خوبی بهره برداری نماید، می تواند سود خوبی را به چرخه اقتصادی خود وارد کند.
کشورها به دنبال ترانزیت با مناطق و کشورهایی می روند که در آن هزینه های ترانزیت و حمل و نقل کالا برایشان ارزانتر تمام شود. به عبارت دیگر یکی از موارد مهمی که کشورهای فعال در حوزه حمل و نقل بین المللی در نظر می گیرند، هزینه های حمل و نقل ارزانتر است، چرا که کشوری که حمل و نقل در آن گران تمام شود، مزیت رقابتی خود را در صحنه ترانزیت از دست می دهند.
ترانزیت داخلی
ترانزيت داخلى عبارت از آن است که کالاى گمرک نشده از گمرک مجاز داخل کشور به گمرک ديگرى در داخل کشور حمل و تحويل شود. گمرک ايران اجازه داده شده در شرايط ضرورى که کالاهاى موجود در گمرکات مرزى را به گمرکات داخلى به ترتيب ترانزيت ادارى حمل مى‌نمايند در هنگام ترخيص کالا هزينه‌هاى مربوط (حمل و نقل) را از صاحبان کالا وصول نمايد. اين قانون براى کليه کالاهائى که از شهريورماه ۱۳۵۹ به طريق مزبور حمل شده است قابل اجراء است.
به ترانزیت داخلی پاساوان نیز می گویند، در گذشته ترانزیت داخلی با ضمانت نامه بانکی و یا مامور بدرقه انجام می شد ولی درحال حاضر این کار با بیمه نامه طرح ترانزیت انجام می گردد.
ترانزیت خارجی
ترانزیت خارجی جهت ارسال کالا از یک کشور به کشور دیگر با گذر از خاک ایران میباشد.
ترانزبت خارجى عبارت از اين است که کالاى خارجى به‌منظور عبور از مسیر ايران از يک گمرک مرزى کشور وارد و از گمرک مرزى ديگر خارج شود. کالائى که تحت عنوان ترانزيت از کشور عبور مى‌کند، تحت رویه واردات (ترانزیت خارجی) عبور و از پرداخت حقوق گمرکى و سود بازرگانى و عوارض معاف است ليکن مشمول پرداخت هزينه‌هاى گمرکى مى‌باشد و تابع مقررات اين مبحث خواهد بود مگر اينکه در قراردادهاى ترانزيتى دولت با کشورهاى ديگر و يا قراردادهاى صورت کالاى ترانزيتى تابع همان مقرراتى خواهد بود که در قراردادهاى مربوط تعيين شده است.
