برای پرداختن به موضوع مدیریت حمل و نقل ابتدا باید مفهوم، حالات و بخش های حمل و نقل که همانا چیستی، چگونگی و چرایی مقوله و موضوع حمل و نقل است را بخوبی شناخته تا در مورد تک تک آن مفاهیم و بخش ها بتوان اعمال تصمیم مدیریتی کرد. این ابتدایی ترین مفهوم در مدیریت حمل و نقل به شمار می رود. حمل و نقل یعنی جابجایی انسان ها، حیوانات و کالاها از یک مکان به مکان دیگر. حمل و نقل در حالتهای مختلف اتفاق می افتد که عبارتند از هوا، زمین (راه آهن و جاده)، آب، کابل، خط لوله و فضا. این میدان را می توان به زیرساخت ها، وسایل نقلیه و عملیات تقسیم کرد. حمل و نقل مهم است، زیرا تجارت را بین مردم امکان پذیر می سازد که برای توسعه تمدن ها امری ضروری است.
زیرساخت های حمل و نقل شامل تاسیسات ثابت از جمله جاده ها، راه آهن، راه های هوایی، راه های آبی، کانال ها و خطوط لوله و پایانه های مانند فرودگاه ها، ایستگاه های راه آهن، ایستگاه های اتوبوس، انبارها، پایانه های حمل و نقل، انبار سوخت گیری (از جمله ایستگاه های سوخت رسانی و ایستگاه های سوخت) و بندر می باشد. پایانه ها ممکن است برای تبادل مسافر و محموله و برای تعمیر و نگهداری استفاده شود.
از جمله وسایل نقلیه مسافرت در این شبکه ها ممکن است شامل اتومبیل، دوچرخه، اتوبوس، قطار، کامیون، مردم، هلیکوپتر، کشتی، فضاپیما و هواپیما باشد. این را نیز باید دانست که در صنعت حمل و نقل، عملیات و مالکیت زیربنایی می تواند به صورت عمومی یا خصوصی باشد که البته بسته به نوع کشور این مقوله مشخص می گردد که این نوع مالکیت نیز در مدیریت حمل و نقل نقش بسیار تعیین کننده ای را ایفاء می کند.
در نتیجه توضیحات فوق الذکر باید دانست که فارغ از میزان سرمایه گذاری این تمامی عناصر و بخشهای حمل و نقل که از بزرگترین چالش های مدیریت در این عرصه است، مدیریت در حوزه حمل و نقل در طریقه ی ارتباط بخشی و تنظیم روش کارکرد کلیه بخشهای حمل و نقل می باشد به همین دلیل است که به این حوزه ی وسیع اصطلاحا صنعت حمل و نقل گفته می شود. روش های مدیریت در این صنعت تعیین راهکار هایی برای این هدف از جمله تامین بودجه بندی های مالی، راهکار های قانونی و سیاست گذاری ها می باشد.
بنابراین می توان از مطالب بالا نتیجه گرفت که حمل و نقل نقش مهمی در رشد اقتصادی و جهانی شدن ایفا می کند، لذا برنامه ریزی و مدیریت درست و کارآمد در حوزه ی حمل و نقل برای تنظیم جریان ترافیک و جلوگیری از گسترش شهرها ضروری است.
در ادامه از دیدگاه علم مدیریت، سیستم مدیریت حمل و نقل (TMS) (A transportation management system) یک زیر مجموعه ای از مدیریت زنجیره تأمین در زمینه حمل‌و نقل است و ممکن است بخشی از سیستم برنامه ریزی منابع سازمانی باشدکه به TMSدر مقاله بعدی بیشتر می پردازیم.